Το 4^ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ινστιτούτου Μελέτης, Έρευνας & Εκπαίδευσης για το Σακχαρώδη Διαβήτη και τα Μεταβολικά Νοσήματα  θα πραγματοποιηθεί 4-6 Απριλίου 2014, στα Ιωάννινα, στο ξενοδοχείο Du Lac. Η επιστημονική εκδήλωση αφορά το σακχαρώδη διαβήτη και τα μεταβολικά νοσήματα. Στις ημέρες μας, η αυξανόμενη συχνότητα, νοσηρότητα και θνητότητα, των νοσημάτων του μεταβολισμού και των επιπλοκών τους – κύρια καρδιαγγειακών νοσημάτων – οδηγεί την ιατρική κοινότητα, στην αναγκαιότητα της πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και σωστής αντιμετώπισής τους. Με στόχο να συμβάλλουμε στη μείωση του παραπάνω κινδύνου, παρεμβαίνουμε με τις εκδηλώσεις του Ινστιτούτου.

Στην Επιστημονική Εκδήλωση στα Ιωάννινα, διακεκριμένοι ομιλητές, ειδικοί με το σακχαρώδη διαβήτη και τα μεταβολικά νοσήματα, θα αναπτύξουν θέματα επίκαιρα και αιχμής,  θεραπευτικές επιλογές, αλληλεπιδράσεις φαρμάκων, θέση των νεοτέρων φαρμάκων σε εποχές κρίσης, πρόληψη και αντιμετώπιση επιπλοκών.

Διαστάσεις επιδημίας σε παγκόσμιο πλέον επίπεδο λαμβάνουν χρόνο με το χρόνο τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αυτό ακριβώς το γεγονός οδήγησε τους επιστήμονες σε πλήρη καταγραφή και αξιολόγηση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Με τον όρο αυτό αναφέρονται ορισμένα χαρακτηριστικά τα οποία διακρίνονται σε μη τροποποιήσιμα (π.χ. φύλο, ηλικία, οικογενειακό ιστορικό εμφάνισης πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου) και τροποποιήσιμα (π.χ. κάπνισμα, παχυσαρκία, διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λίπη, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, αυξημένα επίπεδα σακχάρου και λιπιδίων στο αίμα κλπ) τα οποία έχει διαπιστωθεί ότι συσχετίζονται σε σημαντικό βαθμό με την καρδιαγγειακή νόσο, με ιδιαίτερη την έντονη συσχέτιση μεταξύ σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Βασικές παράμετροι οι οποίες συνθέτουν τον καρδιομεταβολικό κίνδυνο και χρήζουν ιδιαίτερης αναφοράς είναι η αθηρωμάτωση, η δυσλιπιδαιμία (αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης ή/και τριγλυκεριδίων), η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο.

Η αθηρωμάτωση: Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί ότι στις ημέρες μας αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου, καθώς υπολογίζεται ότι η θνητότητα από ισχαιμικά καρδιακά νοσήματα αυξάνεται αλματωδώς και ότι από 8 εκατ. θανάτους το 2000 αναμένεται να φθάσει 11 εκατ. εν έτη 2020. Δεδομένου δε ότι η αθηροσκλήρωση είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, επιβάλλεται η αναγνώριση όλων των παραγόντων κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, παχυσαρκία, διατροφή πλούσια σε ζωικά λίπη, αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και σακχάρου κλπ) και η εξατομικευμένη αντιμετώπισή τους.

 Η κύρια πηγή λίπους της αθηρωματικής πλάκας είναι η LDL-χοληστερόλη (η λεγόμενη «κακή» χοληστερόλη).

Μοναδικό φυσιολογικό μηχανισμό προστασία αποτελεί η HDL-χοληστερόλη (η λεγόμενη «καλή» χοληστερόλη) η οποία απομακρύνει τη χοληστερόλη από τον οργανισμό. Έχει βρεθεί δε ότι η αύξηση της HDL-χοληστερόλης μειώνει τον κίνδυνο θανατηφόρων και μη καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Ένας άλλος λιπιδαιμικός παράγοντας που συσχετίζεται με την καρδιαγγειακή νόσο είναι τα τριγλυκερίδια σε επίπεδα 150-500 mg/dl. Ένα χαρακτηριστικό των αυξημένων τριγλυκεριδίων είναι η συχνή ταυτόχρονη παρουσία μειωμένης HDL-χοληστερόλης κάτι το οποίο παρατηρείται ιδιαίτερα σε παχύσαρκους, σε διαβητικούς και σε πάσχοντες από μεταβολικό σύνδρομο το οποίο θα αναλυθεί αργότερα.

 Για όλους αυτούς τους λόγους είναι σημαντικός ο προσδιορισμός του λιπιδαιμικού προφίλ των ασθενών (περιλαμβάνει προσδιορισμό ολικής χοληστερόλης, LDL-, HDL-χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και πιθανόν και μερικών άλλων λιπιδαιμικών παραμέτρων) και η συναξιολόγηση του με άλλους παράγοντες κινδύνου. Σε κάθε περίπτωση, κατά την οποία ο ασθενής αποκλίνει από αυτόν τον στόχο, πρέπει να γίνονται παρεμβάσεις οι οποίοι αρχικά αφορούν την μεταβολή του τρόπου ζωής (δίαιτα-άσκηση-διακοπή καπνίσματος κ.λ.π.) και όταν αυτές δεν επαρκούν, χορηγείται φαρμακευτική αγωγή στα πλαίσια συμπληρωματικής αντιμετώπισης της δυσλιπιδαιμίας.

 Ένας άλλος παράγοντας καρδιομεταβολικού κινδύνου είναι η αρτηριακή υπέρταση η οποία παραμένει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας παγκοσμίως. Το 2000 οι ενήλικες υπερτασικοί ήταν 972 εκατ. σε διεθνή κλίμακα οι οποίοι αναμένεται να αυξηθούν κατά 60% ως το 2025. (Στοιχεία τα οποία προκύπτουν από μια μεγάλη έρευνα καταδεικνύουν ότι στον υπερτασικό πληθυσμό των ΗΠΑ το 30% αγνοεί ότι πάσχει από υπέρταση, το 59% βρίσκεται υπό αγωγή και το 34% παρουσιάζει ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση).

 Ως αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) ορίζεται η καταγραφή συστολικής αρτηριακής πίεσης (ΣΑΠ) ≥140mmHg  ή/και διαστολικής αρτηριακής πίεσης (ΔΑΠ) ≥ 90mmHg σε 3 τουλάχιστον μετρήσεις στο ιατρείο. Αξίζει να αναφερθεί ότι στους διαβητικούς τα όρια για να χαρακτηρισθούν ως υπερτασικοί είναι 130/85mmHg. Έχει διαπιστωθεί ότι για κάθε αύξηση ΣΑΠ κατά 20 mmHg ή της ΔΑΠ κατά 10mmHg διπλασιάζεται ο κίνδυνος για έμφραγμα μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

 Με αυτό το δεδομένο καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της υπέρτασης πράξη καθώς συχνά απαιτεί τη χορήγηση όχι ενός αλλά περισσότερων φαρμάκων και είναι μείζονος σημασίας για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.

«Ο Διαβήτης εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους σε επίπεδο οικογενειακό, εθνικό αλλά και διεθνές»  

 Όπως τόνισαν οι ομιλητές, η δημόσια υγεία απειλείται από μία σειρά μη μεταδοτικών νοσημάτων τα οποία έχουν λάβει διαστάσεις επιδημίας και τείνουν να κατακλείσουν τα διεθνή συστήματα υγείας. Ο διαβήτης, η καρδιαγγειακή νόσος, ο καρκίνος και τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα προκαλούν 35 εκατομμύρια θανάτους ετησίως 4 στους 5 θανάτους συναντώνται σε κράτη με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

 Τα μη μεταδοτικά νοσήματα υπολογίζεται ότι μειώνουν  πάνω από 5% του Α.Ε.Π στις περισσότερες χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Αποτελούν μάλιστα έναν υποτιμημένο παράγοντα αύξησης της φτώχειας αλλά και σημαντική τροχοπέδη στην τρέχουσα οικονομική ανάπτυξη.

Οι διαβητικοί ασθενείς, όπως υπογράμμισαν οι ομιλητές, θεωρούνται ομάδα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και υπολογίζεται ότι το 75-80% των θανάτων των διαβητικών είναι καρδιαγγειακής αιτιολογίας. Έχει παρατηρηθεί δε ότι οι εκφράσεις της καρδιαγγειακής νόσου (έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λ.π.) είναι συχνότερες και σοβαρότερες στους διαβητικούς

Ύπουλη νόσος έχει χαρακτηριστεί από τους ειδικούς επιστήμονες ο διαβήτης, ο οποίος «πλήττει» εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Τα πρώτα χρόνια η νόσος μπορεί να δρα «κρυφά» χωρίς δηλαδή να εκδηλώνει συμπτώματα. Όταν αυτά αρχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους μπορεί να είναι αργά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ο διαβήτης αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές του σύγχρονου κόσμου. Το 2008 «μέτρησε» 246 εκατομμύρια διαβητικούς παγκοσμίως. Ο αριθμός των πασχόντων αυξάνεται κάθε χρόνο κατά επτά εκατομμύρια και εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 θα φθάσει τα 370 εκατομμύρια, αν δεν γίνουν σημαντικές αλλαγές στο τρόπο ζωής.

Ο αριθμός των διαβητικών στην  Ευρώπη μέχρι το 2025 αναμένεται να παρουσιάσει αύξηση 30-40%, ενώ στις υπανάπτυκτες χώρες  η αύξηση μπορεί να αγγίξει το 100%. Στην Ελλάδα ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη σχεδόν τετραπλασιάστηκε τα  τελευταία 30 χρόνια  και εκτιμάται ότι οι διαβητικοί στη χώρα μας είναι περίπου 900.000, δηλ. το 8% του συνολικού πληθυσμού.

 Ο διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) κάποτε εθεωρείτο ως νόσος που προσέβαλε ενήλικες, ειδικά όσους έχουν ξεπεράσει το 40ό έτος της ηλικίας. Όμως σήμερα ο ΣΔτ2 άλλαξε πρόσωπο και προσβάλλει μικρότερες ηλικίες, νέους και παιδιά. Η ιλιγγιώδης αύξηση του ΣΔτ2 οφείλεται σε υψηλό ποσοστό στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών.

Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε παγκόσμια κλίμακα καταναλώνει τροφές πλούσιες σε λίπη  (διασπώνται δύσκολα) και χαμηλές σε φυτικές ίνες.  Επιπλέον, όλο και περισσότερες οικογένειες στρέφονται στην κατανάλωση προετοιμασμένων φαγητών, όπως στα ταχυφαγεία (φαστ φουντ).

Υπολογίζεται ότι το ποσοστό των περιστατικών με ΣΔτ2 στα παιδιά θα ξεπεράσει το 50% παγκοσμίως, την επόμενη δεκαπενταετία. Τα επόμενα 10-20 χρόνια, εάν δεν υπάρξουν σημαντικές παρεμβάσεις, εκτιμάται ότι το 40% των νέων περιπτώσεων διαβήτη σε παιδιά θα είναι τύπου 2.

Σχετικά με τον σακχαρώδη διαβήτη

Ενημερωθείτε για το Σακχαρώδη Διαβήτη: Αναγνωρίστε τα συμπτώματα

• Συχνοουρία – Πολυουρία
• Πολυδιψία
• Πολυφαγία
• Απώλεια βάρους
• Αδυναμία – Καταβολή
• Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
• Τάση για εμετό και πόνος στο στομάχι   (συμπτώματα που συχνά συγχέονται με τον ιό της γρίπης)
• Μούδιασμα στα άνω ή στα κάτω άκρα
• Άλλα συμπτώματα όπως διαταραχές στην όραση, συχνές λοιμώξεις, αργή επούλωση των τραυμάτων

v Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ήπια ή και να απουσιάζουν τελείως στα άτομα με διαβήτη τύπου 2

Δυστυχώς, τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα είναι ήδη πολύ υψηλά (συνήθως πάνω από 200 mg/dl).

    Ποιοι τύποι διαβήτη υπάρχουν;

Υπάρχουν δύο τύπου διαβήτη: Ο διαβήτης τύπου 1, στον οποίο δεν υπάρχει καθόλου ινσουλίνη, λόγω καταστροφής των κυττάρων (β-κύτταρα στο πάγκρεας) που την παράγουν. Συνήθως, εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία. Ο διαβήτης τύπου 2, όπου υπάρχει μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης ή συνηθέστερα, η ινσουλίνη που υπάρχει δεν είναι αρκετή.

 Ποιος πρέπει να ελέγχεται για τον σακχαρώδη διαβήτη ;

Κάθε ενήλικας, άνω των 45 ετών, πρέπει να κάνει εξετάσεις για τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Αν αυτό είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια, θα πρέπει να επαναλάβει την εξέταση μετά από 1-3 χρόνια. Ωστόσο, όσοι είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, κάνουν καθιστική ζωή, έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη, έχουν υπέρταση (πάνω από 140 mmHg συστολική και πάνω από 9 mmHg διαστολική πίεση), έχουν τη λεγόμενη καλή χοληστερόλη κάτω από 35 mm/dl ή αυξημένα τριγλυκερίδια, πρέπει να ξεκινήσουν τον έλεγχο από μικρότερες ηλικίες. Το ίδιο ισχύει για τις γυναίκες που παρουσίασαν διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή γέννησαν παιδί με βάρος πάνω από 4,5 κιλά.

 Ποιοι πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ;

Αν το σάκχαρο νηστείας στο αίμα είναι πάνω από 126 mg/dl ή αν σε τυχαία μέτρηση, οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας βρεθεί σάκχαρο πάνω από 200 mg/dl και αυτό συνοδεύεται από συμπτώματα, τότε αυτό το άτομο πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Και στις δύο περιπτώσεις θα πρέπει να γίνει επιβεβαίωση με μια δεύτερη εξέταση. Μέθοδος αναφοράς πάντως παραμένει η καμπύλη σακχάρου, στην οποία χορηγούνται 75 γραμμάρια γλυκόζης. Το σάκχαρο στο αίμα μετριέται δύο ώρες μετά την κατανάλωση της γλυκόζης. Φυσιολογικά το σάκχαρο πρέπει να είναι κάτω από 140 mg/dl. Αν η τιμή είναι πάνω από 200 mg/dl, το άτομο χαρακτηρίζεται ως διαβητικό, ενώ σε όσους βρεθεί μία τιμή μεταξύ 140 mg/dl και 200 mg/dl (παθολογική ανοχή στη γλυκόζη) πρέπει να ελέγχεται συχνά, να ξεκινήσει αμέσως προσπάθεια απώλειας βάρους και να ασκείται.

«Δεν υπάρχει ήπιος Διαβήτης»

                   Οι επιπλοκές του διαβήτη

Ο διαβήτης είναι μία χρόνια νόσος η οποία απαιτεί σωστή ρύθμιση  και παρακολούθηση. Η έλλειψη της σωστής ρύθμισης μπορεί να οδηγήσει σε πολύ υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία).

Κάτι τέτοιο συνδέεται με μακροπρόθεσμες βλάβες στον οργανισμό και δυσλειτουργία στα διάφορα όργανα του σώματος .

Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία επηρεάζουν την καρδιά, τα αιμοφόρα αγγεία και μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, όπως τη στεφανιαία νόσο (με άμεση συνέπεια το έμφραγμα) και το εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Νεφροπάθεια (Διαβητική νεφροπάθεια), η οποία μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και στην ανάγκη αιμοκάθαρσης ή  μεταμόσχευσης των νεφρών.
• Νευροπάθεια (Διαβητική νευροπάθεια), της οποίας τελικό στάδιο είναι η εμφάνιση εξελκώσεων και ο ακρωτηριασμός των κάτω  άκρων.
  • Αμφιβληστροειδοπάθεια (Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια), βλάβη στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού η οποία μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της όρασης.

Ενημερωθείτε για τον Σακχαρώδη Διαβήτη: Αναγνωρίστε τους κινδύνους

Κάποιοι από αυτούς αναφέρονται παρακάτω:

•• Παχυσαρκία και υπερβολικό βάρος

•• Έλλειψη άσκησης

•• Προηγούμενο ιστορικό μη ανεκτικότητας στη γλυκόζη

•• Κακή διατροφή

•• Προχωρημένη ηλικία

•• Υψηλή πίεση και χοληστερίνη

•• Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη

•• Ιστορικό Διαβήτη Κύησης

 •• Εθνικότητα – τα υψηλότερα ποσοστά Διαβήτη έχουν παρατηρηθεί σε Ασιάτες, Ισπανούς, ιθαγενείς (Η.Π.Α., Καναδάς, Αυστραλία) και αφροαμερικανούς.

 Δεν υπάρχει ήπιος Διαβήτης. Οι συνέπειές του είναι σοβαρές και αφορούν τον άνθρωπο, την κοινωνία και την οικονομία.

 «Το άτομο με Διαβήτη σήμερα μπορεί και έχει τη δυνατότητα να έχει μια φυσιολογική ενεργό ζωή. Το μυστικό είναι να γνωρίζει πώς να διαχειρίζεται το Διαβήτη του έτσι ώστε να μάθει να ζει με το Διαβήτη και να μην είναι η πάθησή του εκείνη που του επιβάλλεται».